orselein uit de Limousin en vooral Limoges is wereldberoemd. Al in de 18e eeuw werd in de buurt van Limoges de speciale witte klei ontdekt (kaolien genaamd) waarmee sindsdien zeer hoogwaardig en verfijnd porselein wordt gemaakt. Je kunt de rijke geschiedenis én de huidige manier van porselein maken in verkennen in Limoges envooral ook in één van de beroemdste porseleinfabrieken van Frankrijk - Bernardaud.
In de oude fabriek van Bernardaud, een beroemd familiebedrijf dat al sinds 1863 actief is, is nu een bijzonder museum gehuisvest. Hier leer je alles over porselein. Het is geen traditioneel museum, want je kunt zelf ook experimenteren! Begeleid door een bekwame gids, mag je alle tentoongestelde objecten en al het gereedschap aanraken en je kunt zelf ook je handen vuil maken: eventueel maak je eigen creatie van porselein. De oude ateliers vormen een inspirerende omgeving voor deze ontdekkingsreis.
Tentoonstelling
Elke zomer wordt de rondleiding afgesloten met een bijzondere tentoonstelling van Bernardaud porselein. De oude fabriek vormt hiervoor een prachtig decor, en doordat je hebt geleerd over de geschiedenis en het proces van porselein maken, kan je nog meer genieten van de tentoongestelde creaties.
Fabriekswinkel
In de speciale fabriekswinkel kan je originele Bernardaud-stukken kopen. Deze hebben de officiële winkels niet gehaald omdat er kleinigheden aan mankeren (2e keuze dus, maar nog steeds ongelooflijk van kwaliteit).
De oude fabriek ligt midden in hart van Limoges, een stad die sowieso zeer de moeite van een bezoek waard is om de kunst en rijke geschiedenis op te snuiven.
Porselein is een specifieke vorm van keramiek, met andere eigenschappen dan aardewerk. Voor het maken van porselein is veel kennis en ervaring vereist. Bij de samenstelling van porselein wordt kaolien, een weerbarstige, witte kleisoort, gebruikt, vermengd met kwarts en een veldspaat. In het midden van de 19e eeuw wwerd in de buurt van Limoges een rijke hoeveelheid kaolien gevonden. In 1863-heden startte Bernardaud (Limoges) een porcelein fabriek en werd daarmee ebroemd door de hoge kwaliteit. Tot heden maakt dit bedrijf top-produkten - en vaak met een moderne vormgeving.
Bij het bakken is een hoge temperatuur vereist. Porselein wordt daardoor hard, doorschijnend, niet poreus en klinkt helder.
Porselein is reuk- en smaakloos en verkleurt nauwelijks, ook niet als het bijvoorbeeld enkele eeuwen in een scheepswrak op de bodem van de zee heeft gelegen. Het wordt vooral gebruikt om borden, kommen en ander vaatwerk te produceren dat dienst doet bij het opdienen van voedsel en drank. Daarnaast worden voorwerpen in porselein gemaakt die een functie hebben als interieurdecoratie, zoals vazen, kandelaars, naamkaarthouders, decoratieve deurknoppen, cache-pots, menselijke of dierfiguren enz
Voor het maken van porselein is klei vereist. Klei heeft de bijzondere eigenschap dat het gekneed kan worden als het materiaal nat is. De klei wordt enige maanden in donkere kelders of putten opgeslagen om te rotten. Vele kleien zijn te vet om zonder toevoeging te kunnen worden verwerkt. Om porselein te maken voegt men aan de zo wit mogelijke klei, kaolien genoemd, zilverzand (kwarts) toe om de massa minder vet en bij verhitting glasachtig te laten worden. Het bijzondere van porselein is dat aan de klei een verpulverde steen wordt toegevoegd, veldspaat (of graniet), om de baktemperatuur te verlagen. De verhouding tussen de drie verschillende ingrediënten bedraagt 2:1:1. Vervolgens wordt het water uit de massa geperst en is het "deeg" klaar voor verdere bereiding.
Na de vorming van het voorwerp met behulp van een draaischijf en mallen volgt een droogproces van drie maanden. Vervolgens wordt het Europese porselein tweemaal gebakken. De eerste keer bij 900 °C, waarna het zgn. biscuit ontstaat. Vervolgens wordt het glazuur (een waterig mengsel van porseleinaarde, vermengd met tin of lood) aangebracht. Het gladbakken gebeurt bij circa 1400 °C en duurt anderhalve dag. Bij het bakken is de krimp een groot probleem, ongeveer 10% van de massa is verdampt.
Als de oven is uitgebrand en afgekoeld wordt het porselein beoordeeld op kwaliteit. In de 18de eeuw moest soms de helft van de productie worden weggegooid (de zogenaamde misbaksels), door een te lage of te hoge baktemperatuur. Veel porseleinfabrieken hielden het dan ook niet lang vol en gingen failliet. Meestal wordt het voorwerp in verfijnde kleuren beschilderd, waarna de decoraties worden gemoffeld in een oven bij 600-900 °C. Oorspronkelijk werden de ovens gestookt met hout, thans met gas. De vele kleine foutjes in de baksels waren vaak aanleiding het blanke porcelein te beschilderen om deze kleine foutjes te maskeren.
Het Musée National de la Porcelaine A. Dubouché is het nationale porselein museum in Limoges in het departement Haute-Vienne in de Limousin in Frankrijk. Dit museum herbergt de op één na, Sèvres, rijkste collectie keramiek van Frankrijk. Het museum is genoemd naar zijn stichter A. Dubouché, 1867. Hij heeft het merendeel van de verzameling bijeenbracht.Er worden circa 10 000 stukken tentoongesteld. Aan de hand hiervan wordt een inzicht gegeven in de geschiedenis, de techniek en de productie van aardewerk en porselein. Het museum heeft ook een verzameling hedendaags porselein.
http://www.tourismelimousin.com/
http://www.sejourenlimousin.com/
http://www.tourisme-creuse.com/
