Helsinki (uitspraak: helsinki, met de klemtoon op de eerste lettergreep; Zweeds: Helsingfors) is de hoofdstad van de Republiek Finland. De stad ligt aan de zuidkust van het land aan de Finse Golf.
Helsinki is tevens de grootste stad en in alle opzichten het centrum van het land. De gemeente Helsinki telt ongeveer 590.000 inwoners; het stedelijk gebied heeft echter rond de één miljoen inwoners, zodat bijna een vijfde van de totale Finse bevolking in en om de stad woont. Helsinki is een tweetalige gemeente met Fins als meerderheidstaal (± 86%) en Zweeds als minderheidstaal (± 6%).
Helsinki is (nadat het stadje in 1639 werd verplaatst) op een rotsige landtong in de Finse Golf gebouwd. Het centrum van de stad vormt het marktplein (kauppatori) aan het water. Bijzonder is dat de meeste grote veerboten hier vlakbij aanleggen.
Achter het marktplein ligt het Senaatsplein. Dit gedeelte van de stad is in 1816, na een grote brand, in classicistische stijl herbouwd door de architect Carl Ludwig Engel. Het wordt nu als belangrijkste bezienswaardigheid van de stad beschouwd. Aan het plein staat de witte Domkerk, het handelsmerk van Helsinki dat al van verre te zien is.
Ten oosten van het marktplein, op het schiereiland Katajanokka, staat de uit rode baksteen opgetrokken Russisch-orthodoxe Uspenski-kathedraal. Aan de kade van het schiereiland ligt 's zomers de ijsbrekervloot van Helsinki aangemeerd.
Ten westen van het marktplein begint het zaken-, winkel- en uitgaanscentrum van de stad. De Alexanderstraat (Aleksanterinkatu) is hier de belangrijkste winkelstraat die eindigt bij het Stockmann-warenhuis. Vanaf het marktplein loopt de Esplanade in westelijke richting: vroeger een flaneerstraat, nu de luxe winkelstraat van de stad met een park en muziekpaviljoen in het midden.
Het centrum wordt aan de noordkant begrensd door het centraal station van Helsinki, ontworpen in neoromantische stijl door de architect Eliel Saarinen. Vanaf hier zijn tot aan de oever van de zeearm Töölönlahti enkele interessante gebouwen te zien: allereerst het museum voor moderne kunst Kiasma, daarnaast het in het oog springende parlementsgebouw, uit rood graniet opgetrokken in neoclassicistische stijl. Verder naar het noorden het Nationaal Museum en de witte Finlandia-hal, in 1971 door Alvar Aalto ontworpen.
Direct rondom het centrum liggen de woonwijken Kruununhaka en Katajanokka, in Jugendstil opgetrokken, alsmede het zuidelijke Ullanlinna, Eira en Punavuori. Deze wijken zijn behoorlijk heuvelachtig. Even ten westen van het centrum bevindt zich de Temppeliaukio-kerk, een kerk die is uitgehakt in een rots. Ten westen van het centrum ligt de moderne woon- en kantorenwijk Ruoholahti.
Ten noorden van de landtong beginnen de buitenwijken en voorsteden van Helsinki, waarvan Vantaa en Espoo de grootste zijn. Met name in Espoo zijn enkele vroegmoderne woningbouwprojecten te vinden, zoals de tuinstad Tapiola. In het algemeen bestaan de woningen uit appartementblokken en (in mindere mate) eensgezinswonnigen die zich te midden van de naald- en berkenbossen in een krans ten noorden en oosten van het centrum uitstrekken.