Sarajevo (verouderd Serajewo, Serajevo, Sarajewo) is de hoofdstad en grootste stad van Bosnië en Herzegovina. De stad ligt voor een deel in de Federatie van Bosnië en Herzegovina (kanton Sarajevo) en voor een ander deel in de Servische Republiek (zie Oost-Sarajevo).
De stad werd in 1461 gesticht door de Ottomanen. In 1914 speelde de stad een belangrijke rol in de wereldgeschiedenis, door de moord op aartshertog Frans Ferdinand die hier gepleegd werd en die de Eerste Wereldoorlog inluidde. Zeventig jaar later was de aandacht van de wereld wederom gericht op Sarajevo: in 1984 werden de Olympische Winterspelen hier gehouden. Tussen 1992 en 1995, tijdens de Bosnische Oorlog, werd Sarajevo zwaar gebombardeerd door Bosnisch-Servische troepen. De stad werd in het verleden ook wel het Europese Jeruzalem genoemd, door de ideale combinatie van oost en west en het vreedzaam naast elkaar leven van Joden, christenen en moslims.
Sarajevo in Joegoslavië
Na de Eerste Wereldoorlog ging Sarajevo met Bosnië en Herzegovina deel uitmaken van het Koninkrijk Joegoslavië. De stad verloor een groot deel van haar glorie, en er werden geen belangrijke bouwwerken toegevoegd aan de stad.
In de Tweede Wereldoorlog ging Sarajevo deel uitmaken van de Onafhankelijke Staat Kroatië, de Duitse satellietstaat onder heerschappij van Tomislav II. De Joodse gemeenschap in Sarajevo werd in die periode welhaast uitgeroeid. Het verzet in Sarajevo werd geleid door de partizaan "Walter" VladimirPerić. Een groot deel van de burgerbevolking had zich bij dit verzet aangesloten. De legendarische Perić werd gedood tijdens een gevecht op 6 april 1945: de dag dat Sarajevo werd bevrijd.
Na de bevrijding werd Sarajevo de hoofdstad van de Republiek Bosnië en Herzegovina, in de Socialistische Federale Republiek van Joegoslavië. De communisten investeerden enorm in de opbouw en uitbreiding van de stad. Er werden nieuwe wijken gebouwd, de industrie werd ontwikkeld en Sarajevo werd weer een van de belangrijkste steden op de Balkan. De bevolkingsomvang nam toe van 115.000 vlak voor de Tweede Wereldoorlog, tot 430.000 aan het einde van het Joegoslavische tijdperk.
Het toppunt van de bloei die de stad in socialistische Joegoslavië doormaakte waren de Olympische winterspelen die in 1984 in Sarajevo werden gehouden. Deze spelen worden beschouwd als de meest succesvolle spelen in de geschiedenis. Ze veroorzaakten voor Sarajevo een enorme opleving van het toerisme, waardoor de jaren tachtig de beste jaren van de 20e eeuw werden.
Sarajevo in Bosnië
Met het uitroepen van de onafhankelijkheid van Bosnië en Herzegovina op 5 april 1992 brak er voor Sarajevo een nieuw tijdperk aan. De stad werd de hoofdstad van de nieuwe staat. In de weken voorafgaand aan de onafhankelijkheidheidsverklaring was Sarajevo het toneel van demonstraties en betogingen, en intussen hadden troepen van het Joegoslavische Volksleger zich in de bergen rond de stad gevestigd.
Op de dag van de onafhankelijkheidsverklaring wordt in Sarajevo tijdens een demonstratie de studente Suada Dilberović door een onbekende schutter gedood. Dit incident luidt het begin van jaren van belegering in.
Wat volgt zijn drie jaren waarin de stad wordt beschoten en gebombardeerd vanuit de omliggende bergen. De bewoners leefden zonder elektriciteit, verwarming, water en medische zorg, en er was een voortdurend gebrek aan voedsel. Wel was er een tunnel die enkele inwoners van deze zaken kon voorzien.
Tijdens de belegering werden naar schatting 12.000 mensen gedood en 50.000 mensen gewond. Ook werden er veel gebouwen en voorwerpen van cultureel belang verwoest. Zo werd op 25 augustus 1992 de bibliotheek van de universiteit verwoest, waardoor een groot deel van de Bosnische geschreven cultuur in vlammen opging. Minstens 700 unieke manuscripten gingen verloren. Gedurende drie jaren vonden er in Sarajevo gemiddeld 329 bominslagen per dag plaats. Het record werd bereikt op 22 juli 1993, toen er 3777 inslagen werden geteld. Na de ondertekening van de Daytonakkoorden in 1995 werd de belegering op 29 februari 1996 officieel ten einde verklaard.
De daarop volgende jaren stonden in het teken van wederopbouw. Haast elk gebouw in de stad had meer of minder ernstige schade geleden. Overal in de stad stonden ruïnes, welhaast alle muren waren getekend door kogelinslagen en ook lagen er landmijnen in en om de stad. In 2003 waren veel van de ruïnes verdwenen. Sarajevo werd weer het toneel van internationale festiviteiten, zoals het succesvolle Sarajevo Film Festival. Wederom is Sarajevo de snelst ontwikkelende stad in de regio. Naar verwachting zal de stad in het jaar 2020 haar vooroorlogse inwoneraantal weer bereiken.