Mexico-Stad (Spaans: Ciudad de México of México D.F., Engels: Mexico City), vaak Mexico (Spaans: México) genoemd, is de hoofdstad van Mexico.
Bestuurlijk gezien is Mexico identiek aan het Federaal District (Spaans: Distrito Federal, D.F.), en in de volksmond wordt de stad dan vaak ook gewoon D.F. genoemd. Mexico-Stad is een van de grootste steden ter wereld en tevens de grootste hooggelegen stad. Het Federaal District heeft 8,7 miljoen inwoners, de agglomeratie Mexico-Stad, dat zich ook uitstrekt over de deelstaat Mexico, ruim 20 miljoen. Mexico-Stad is gelegen in het Dal van Mexico op 2240 meter boven de zeespiegel en is het politieke, economische en culturele centrum van het land.
Zie voor meer info ook onder de kaart
De stad werd in 1325 als Tenochtitlan door de Azteken gesticht. Volgens de legende zou hun stamgod Huitzilopochtli de plaats aanwijzen waar de op dat moment nog nomadische Azteken zich moesten vestigen, door een adelaar op een cactus een slang te laten verslinden. Dit tafereel staat afgebeeld op het wapenschild van de vlag van Mexico. Deze gebeurtenis vond plaats op een eiland in het Texcocomeer, dus daar stichtten de Azteken hun hoofdstad. De stad breidde zich al snel uit over andere eilanden, zodat er een soort Venetië ontstond. Op haar hoogtepunt had Tenochtitlan 200.000 tot 300.000 inwoners, op Parijs en Constantinopel na de grootste stad ter wereld.
In 1519 bereikte de Spaanse conquistador Hernán Cortés de stad. Na eerst vriendelijk te zijn ontvangen werd hij later de stad uitgejaagd. Na een maandenlange belegering gaf de stad zich op 13 augustus 1521 over. Het werd de hoofdstad van het onderkoninkrijk Nieuw-Spanje en na 1821 van het onafhankelijke Mexico, alhoewel vanwege burgeroorlogen meerdere malen andere steden tijdelijk de hoofdstad zijn geweest. In 1847 werd Mexico-Stad bezet door de Amerikanen en in 1863 door de Fransen.
In de twintigste eeuw begon het inwonertal fors te groeien, en het was zelfs een tijdlang de grootste stad ter wereld. In 1968 werden de Olympische Spelen in Mexico-Stad georganiseerd maar dat jaar wordt in Mexico vooral herinnerd wegens het bloedbad van Tlatelolco dat twee weken voor de opening van de spelen plaatsvond. Op 19 september 1985 werd de stad getroffen door een zware aardbeving (het epicentrum lag zuidelijk van de stad in Michoacán), waarbij 5.000 (volgens de regering) tot 20.000 doden vielen. Bovendien waren er tienduizenden daklozen.
In 1997 werden democratische hervormingen doorgevoerd, waarmee de burgemeester en de districtsraden voortaan door de bevolking gekozen worden.
Er is in Mexico geen officiële entiteit die Mexico-Stad (of Ciudad de México) heet. Tot 1970 was er een gemeente binnen het Federaal District die zo heette, maar die gemeente werd opgedeeld in de districten Cuauhtémoc, Miguel Hidalgo, Venustiano Carranza en Benito Juárez. In 1993 werd er een einde gemaakt aan decennialang juridisch getouwtrek, en besloten dat Mexico-Stad hetzelfde is als het Federaal District. Vaak wordt Mexico-Stad México D.F. genoemd, voornamelijk in officiëler taalgebruik. De Mexicaanse grondwet schrijft voor dat in het geval dat de federale hoofdstad buiten Mexico-Stad gevestigd wordt, het Federaal District de 32e staat van Mexico zal worden, genaamd Estado del Valle de Mexico.
Het Federaal District oftewel Mexico-Stad is opgedeeld in zestien districten (Spaans: delegaciones), zie verder Lijst van districten van het Federaal District. De voorsteden van Mexico vallen onder de deelstaat Mexico. De grootste voorsteden van Mexico-Stad zijn Ecatepec, Nezahualcóyotl, Naucalpan, Tlalnepantla, Chimalhuacán en López Mateos.
Bezienswaardigheden
Een van de meest bezochte plaatsen in Mexico-Stad is het Zócalo, waar zich de Azteekse templo mayor, het Nationaal Paleis en de Spaanse kathedraal bevinden. Het Zócalo is het op twee na grootste plein ter wereld.
Van de Avenida de los Insurgentes, die de stad van noord naar zuid doorsnijdt, wordt gezegd dat het de langste avenue ter wereld is. De Avenida kruist in het centrum de Paseo de la Reforma, die wel de 'Seine van beton' genoemd wordt. Op rotondes in de Paseo bevinden zich talrijke monumenten, waaronder de Ángel de la Independencia, dat tevens dienst doet als mausoleum voor een aantal onafhankelijkheidsstrijders. Aan de Paseo de la Refoma bevindt zich bovendien de Torre Mayor, het hoogste gebouw van Latijns-Amerika. Aan het westelijke uiteinde van de Paseo bevindt zich Chapultepec. Dit is een groot park gelegen op een heuvel. Van oudsher is dit het oord waar inwoners van de hoofdstad naartoe gaan om ontspanning te zoeken; de Azteekse keizers hadden er al een residentie en de Spaanse vicekoningen lieten er het Paleis van Chapultepec bouwen. Na de onafhankelijkheid werd het paleis een kazerne, en weer later het paleis van keizer Maximiliaan. Tegenwoordig is het een museum. Het Nationale Antropologiemuseum, dat een groot aantal bijzondere pre-Columbiaanse voorwerpen bezit, bevindt zich in dit park, evenals de presidentiële residentie Los Pinos.
Meer naar het noorden, in Tlatelolco, de oude Azteekse marktstad, bevindt zich het Plein van de Drie Culturen. Daar in de buurt bevindt zich ook de Basiliek van Guadalupe, gebouwd naar aanleiding van de verschijning van de Maagd van Guadalupe in 1531. De Basiliek trekt per jaar miljoenen pelgrims.
In het zuiden van de stad bevindt zich de kunstenaarswijken Coyoacán en San Ángel. Hier zijn veel zijn schilderingen van Diego Rivera te vinden, maar ook schilderingen van andere muralisten zijn door de gehele stad te vinden. In Coyoacán bevinden zich ook de voornaamste campus van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico en het Aztekenstadion. Coyocán was ook de wijk waar Leon Trotski werd vermoord. Zijn voormalige woonhuis is nu een museum. De binnenstad van Mexico is samen met Xochimilco opgenomen in de lijst van Werelderfgoed van de UNESCO