Tokio (東京, Tōkyō, officieel de metropool Tokio of de prefectuur Tokio (東京都, Tōkyō-to), is een van de 47 Japanse prefecturen. De 23 speciale wijken van Tokio, die elk als een aparte stad worden bestuurd, beslaan het gebied van de historische stad Tokio (東京市, Tōkyō-shi).
Binnen deze zone woonden medio 2009 meer dan 8,7 miljoen inwoners. De totale bevolking van de prefectuur Tokio bedroeg op 1 april 2009 bijna 13 miljoen inwoners. De prefectuur Tokio vormt het centrum van de agglomeratie Groot-Tokio, de grootste metropool van de wereld met, afhankelijk van de meetwijze, tussen de 32 en 36 miljoen inwoners. Tokio is sinds 1868 de facto de hoofdstad van Japan. Het wordt als hoofdstad beschouwd omdat het de zetel is van de Japanse regering, het Keizerlijke paleis en de woonplaats van de Japanse Keizerlijke familie is.
Voor meer informatie zie ook onder de kaart
Tokio heette aanvankelijk Edo. Dit vissersdorpje groeide uit tot de de facto hoofdstad van Japan, toen de Tokugawa-familie in 1603 het shogunaat overnam. Het Sankin Kotai systeem, wat inhield dat op elk moment ofwel een Daimyo, ofwel zijn familie in Tokio moest verblijven, had een grote invloed op de groei van Tokio. De officiële hoofdstad bleef Kioto, waar de keizers resideerden. Die keizers waren slechts in naam staatshoofd; de werkelijke macht berustte bij de Tokugawa-shoguns.
In 1868 werd de macht teruggegeven aan de Keizer, op dat moment keizer Meiji (zie eventueel ook Meiji-restauratie). Toen werd de naam ook veranderd van Edo naar Tokio, en werd Tokio ook de hoofdstad van Japan.
In 1923 werd de stad getroffen door een zeer zware aardbeving, de Kanto-aardbeving met een kracht van 8,2 op de schaal van Richter. Door de daaropvolgende branden werd de stad nagenoeg geheel verwoest. Meer dan 140 duizend inwoners kwamen om.
De wederopbouw na de aardbeving was nog lang niet voltooid, toen Japan zich mengde in de Tweede Wereldoorlog. Vooral aan het eind van de oorlog werd Tokio zwaar gebombardeerd. Het totaal aantal slachtoffers overtrof dat van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Toen de oorlog was afgelopen in 1945, was het aantal inwoners van Tokio gehalveerd ten opzichte van het begin van de oorlog in 1940. Hierna volgde de Amerikaanse bezetting en een snelle wederopbouw. De bewoners bouwden zo snel mogelijk hun eigen huizen weer op uit alle materiaal dat ze konden vinden. Daardoor heeft Tokio zijn originele stratenpatroon behouden.
In 1964 werden in Tokio de Olympische Zomerspelen gehouden; de eerste Olympische Spelen op Aziatische bodem. Oorspronkelijk zouden de spelen in 1944 in Tokio worden gehouden, maar wegens de Tweede Wereldoorlog werden ze afgelast. Deze Spelen markeerden het einde van de wederopbouw, en waren een welkome aanleiding om de wereld het nieuwe gezicht van Japan te tonen.
Rond 1970 liep de vervuiling van Tokio uit de hand vanwege de grote bevolkingsdichtheid, het hoge energieverbruik en het grote aantal auto's. De groeiende welvaart had ook een keerzijde, en in 1976 werd de toentertijd strengste milieuwetgeving ter wereld ingevoerd om Tokio te redden van de ondergang. Inmiddels is de vulkaan Fuji alweer bijna 100 dagen per jaar zichtbaar vanaf de hoogste gebouwen.
Op 20 maart 1995 voerden leden van de Aum Shinrikyo-sekte een aanslag met Sarin zenuwgas uit in de metro van Tokio. Er vielen hierbij 12 doden. Ook worden de jaren 90 gekenmerkt door grootschalige stadsvernieuwing op initiatief van de overheid, onder andere in Odaiba, Shiodome en Marunouchi.
De 23 Speciale wijken van Tokio (特別区, tokubetsuku)
De speciale wijken van Tokio (tokubetsu-ku) bevinden zich op het grondgebied van de voormalige stad Tokio (東京市, Tōkyō-shi). Op 1 juli 1943 werd de stad Tokio samengevoegd met de prefectuur Tokio (東京府, Tōkyō-fu) tot de huidige"metropool-prefectuur". Als gevolg van deze fusie maken deze wijken, in tegenstelling tot de andere wijken in Japan, geen deel uit van een groter geheel, in casu een stad. Elke speciale wijk vormt bestuurlijk een eigen gemeente met een eigen verkozen burgemeester en gemeenteraad net zoals de andere steden in Japan. De speciale wijken verschillen van andere steden in het feit dat zij een unieke bestuurlijke relatie hebben met de prefectuur Tokio. Bepaalde gemeentelijke diensten zoals watervoorziening, rioleringen en brandweer, die normaal gesproken onder verantwoordelijkheid van het lokale stadsbestuur zouden vallen, worden uitgevoerd door de prefectuur Tokio. Hoewel ze nog steeds de term ku in hun naam dragen, noemen ze zich sinds 1 april 2000 in het Engels officieel City (City Shinjuku, Shibuya City) en niet langer zoals in het verleden speciale wijk.
Tokio wordt verdeeld in 23 speciale wijken . De totale oppervlakte daarvan is 621 km². Op 1 april 2009 woonden er 8.772.826 mensen wat neerkomt op 14.126 inwoners per vierkante kilometer. Na de Tweede Wereldoorlog is het aantal wijken teruggebracht van 35 naar de huidige 23 wijken:
Adachi
Arakawa
Bunkyo
Chiyoda
Chuo
Edogawa
Itabashi
Katsushika
Kita
Koto
Meguro
Minato
Nakano
Nerima
Ota
Setagaya
Shibuya
Shinagawa
Shinjuku
Suginami
Sumida
Toshima
Taito